Đột tử - Một biến chứng tim mạch ở người đái tháo đường

Kiểm soát tốtđường huyết là điều hết sức quan trọng để phòng ngừa các bệnh lý liên quan đếnđái tháo đường (ĐTĐ) như bệnh về mắt (có thể gây mù), bệnh thận (suy thận, chạythận nhân tạo), tổn thương thần kinh, loét và hoại tử chi, bệnh tim mạch, độtquỵ và bệnh mạch máu ngoại biên.

Cần kiểm soát tối ưu đườngmáu

Có tới 50% bệnh nhân ĐTĐ bị tử vong ởlần nhồi máu cơ tim lần đầu tiên, do vậy phòng ngừa tiên phát các biến chứngtim mạch là một trong những mục tiêu điều trị chính ở các bệnh nhân ĐTĐ. Bêncạnh tăng đường máu, các bệnh nhân ĐTĐ thường có một số bất thường khác nhưtăng huyết áp, rối loạn lipid máu, tình trạng tăng đông máu... ĐTĐ týp 2 đượcxem là có nguy cơ tương đương với bệnh động mạch vành. Tuy nhiên, vì vữa xơđộng mạch ở bệnh nhân ĐTĐ týp 2 có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến do vậy cần đánhgiá các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch ở tất cả các bệnh nhân ĐTĐ týp 2 để cóchiến lược điều trị phù hợp. Khám lâm sàng đánh giá mạch ngoại biên; Đo huyếtáp mỗi lần thăm khám; Định lượng lipid máu lúc đói ít nhất mỗi năm 1 lần; Địnhlượng microalbumin niệu hay đạm niệu ít nhất mỗi năm 1 lần; Các bệnh nhân ĐTĐtýp 2 thường có các triệu chứng bệnh ĐMV không điển hình do vậy nên làm điệntâm đồ lúc nghỉ cho tất cả các bệnh nhân.

Kiểm soát tối ưu đường máu làm giảm cácbiến chứng vi mạch hơn là các biến chứng tim mạch, nhưng làm giảm các yếu tốnguy cơ đã được chứng minh là làm giảm các biến chứng tim mạch ở các bệnh nhânĐTĐ týp 2.

Kiểm soát trị số huyết áp

Tăng huyết áprất hay gặp ở bệnh nhân ĐTĐ. Tăng huyết áp làm tăng nguy cơ bị các biến chứngvi mạch (bệnh võng mạc và bệnh thận) cũng như các biến chứng tim mạch (đột quỵ,bệnh ĐMV và mạch máu ngoại biên). Mục tiêu điều trị nhằm đạt trị số huyết áp< 130/80 mmHg. Các nghiên cứu gần đây cho thấy việc quan trọng nhất trongđiều trị tăng huyết áp là đạt được trị số huyết áp mục tiêu. Nguyên tắc sử dụngthuốc hạ áp là nên bắt đầu với một thuốc liều thấp hoặc phối hợp các nhóm thuốcvới liều thấp để vừa đạt được hiệu quả điều trị vừa làm giảm tác dụng phụ. Có 5nhóm thuốc thông dụng điều trị tăng huyết áp cho bệnh nhân ĐTĐ bao gồm thuốclợi tiểu, chẹn bêta giao cảm, chẹn kênh canxi, thuốc ức chế men chuyển và thuốcức chế thụ thể angiotensin II. Đây là các thuốc đã được chứng minh là có tácdụng phòng ngừa các biến chứng tim mạch ở các bệnh nhân ĐTĐ. Việc lựa chọnthuốc nên dựa vào giá thành, các chỉ định bắt buộc và các chống chỉ định.

Điều trị rối loạn lipid máu. Các bệnhnhân ĐTĐ cần được kiểm tra lipid máu, bao gồm cholesterol xấu (LDL-C),triglycerid và cholesterol có lợi (HDL-C) sau khi nhịn đói 10-12 giờ. Nên kiểmtra định kỳ lượng lipid máu 6-12 tháng 1 lần. Tuy nhiên, cần cân nhắc giữa lợiích và giá thành, cũng như các tác dụng phụ có thể gặp khi dùng thuốc liều cao,hay dùng phối hợp thuốc để đạt được nồng độ LDL-C rất thấp. Để phòng ngừa cácbiến chứng tim mạch cần ưu tiên đạt nồng độ LDL-C mục tiêu trước sau đó là nồngđộ HDL-C và triglycerid. Điều trị bằng thuốc phải kết hợp với liệu pháp thayđổi lối sống. Mục tiêu điều trị rối loạn lipid máu là LDL-C < 2,6 mmol/l(100 mg/dl), triglycerid < 2,3 mmol/l (200 mg/dl) và HDL-C > 1,0 mmol/l(40 mg/dl). Với hầu hết các bệnh nhân ĐTĐ, nồng độ LDL-C mục tiêu cần đạt đượclà < 2,6 mmol/l (100 mg/dl). Gần đây, một số nghiên cứu lớn cho thấy cácbệnh nhân có nguy cơ cao (bệnh nhân ĐTĐ có bệnh ĐMV), nồng độ LDL-C tối ưu cầnđạt được là < 2,1 mmol/l (80 mg/dl).

Lựa chọn thuốcđiều trị tăng đông. Tình trạng tăng đông ở bệnh nhân ĐTĐ có thể ảnh hưởng đếnbệnh lý tim mạch. Điều trị bằng aspirin có lợi trong phòng ngừa tiên phát vàthứ phát cho các bệnh nhân ĐTĐ. Liều điều trị nên lựa chọn là liều có hiệu quảcao nhất với tác dụng phụ ít nhất.